براي درك بهتر ابعاد مسئله پيش از ورود به صحبت درباره‌ي تكنولوژي 5G بد نيست نگاهي به سير تكاملي آن داشته باشيم. مي‌دانيم كه ارتباط از راه دور به‌منزله‌ي يك تلاش مستمر در طول حيات هزاران ساله‌ي انسان بوده است و از مدت‌ها پيش وجود داشته، در اين مقاله قصد نداريم سر نخ آن را تا علامت دادن با دود يا استفاده از كبوتران نامه‌بر پي بگيريم بلكه شروع استفاده انسان از امواج راديويي يا آنچه كه تحت عنوان 0G شناخته ميشود را مبدا بررسي قرار مي‌دهيم.
تكنولوژي‌هاي ارتباط از راه دور يا telecommunication در چهار دهه‌ي گذشته آنقدر پيشرفت سريعي داشته است كه نمي‌توان تصور كرد از آشنايي انسان با امواج الكترومغناطيسي تنها دويست سال مي‌گذرد. بله تنها در سال 1865 بود كه كارل مكس‌ول امواج الكترومغناطيسي را به دنيا معرفي كرد و پس از او هرتس تصميم گرفت از آن براي برقراري ارتباط از راه دور استفاده كند.
از آن زمان كه بشر توانست به وسيله‌ي امواج راديويي يا نسل صفر (0G) با نقاط دور دست ارتباط برقرار كند تا امروز جهان 5 نسل از تكنولوژي‌هاي شكبه‌هاي تلفن همراه را به خود ديده است.
1G و 2G
نسل اول شبكه‌ي تلفن همراه يا 1G در سال 1979 در توكيو ايجاد شد اما شكلي بسيار ابتدايي داشت. از امواج آنالوگ استفاده مي‌كرد، كيفيت صدا در تماس مطلوب نبود، آنتن دهي ضعيفي داشت و بين آپراتورها خدمات رومينگ صورت نمي‌گرفت. مهم‌تر از همه، امواج كدگذاري نمي‌شد و از نظر امنيتي مسئله آفرين بود؛ با اين حال در آن زمان 1G انقلابي در صنعت ارتباطات محسوب مي‌شد. لازم به ذكر است كه 1G تنها داده‌هاي صوتي يا همان مكالمه را انتقال مي‌داد و از انتقال هرگونه داده‌ي متني يا تصويري ديگري عاجز بود. سرعت انتقال داده هم در آن به 2.4 كيلوبايت بر ثانيه مي‌رسيد. تكنولوژي نسل اول با بيست سال تاخير يعني در حدود سال 1374 به ايران وارد شد و اگرچه ابتدا با اقبال عمومي مواجه نبود اما پس از اولين پيش ثبت‌نام كه حدود 10 هزار نفر در آن شركت داشتند، كم‌كم اين پديده‌ي جديد جاي خود را بين مردم باز كرد.
نسل دوم تنها با فاصله‌ي 12 سال يعني در سال 1991 در فنلاند ظهور كرد. در 2G از سيگنال ديجيتالي استفاده مي‌شد و قابليت رمزگذاري سيگنال‌ها هم فراهم شده بود، كيفيت صدا بهبود چشم‌گيري پيدا كرده بود و مهم‌تر از همه براي اولين بار ارسال پيام متني (SMS)، تصويري و چندرسانه‌اي (MMS) از طريق موبايل امكان‌پذير مي‌شد. سرعت انتقال داده‌ها در نسل دوم 9.6 كيلوبايت بر ثانيه بود كه با بهتر شدن زيرساخت‌ها به 40 كيلوبايت بر ثانيه رسيد. بين نسل دوم و نسل سوم تكتولوژي‌هاي GPRS (سرويس بسته امواج راديويي) و EDGE (سرعت افزايش يافته‌ي داده براي تحول جي‌اس‌ام) به عنوان مقدمه‌اي براي ورود به عصر 3G ظهور كردند كه از آن‌ها با نام 2.5G و 2.75G نيز ياد ميشود. سرعت انتقال داده در پايان دوره‌ي نسل دوم به 500 كيلوبايت تا 1 مگابايت بر ثانيه مي‌رسيد. در ايران اما با چند سال تاخير اولين پيامك در سال 1381 ارسال شد. پيامك در ابتدا براي همه فعال نبود و مشتركين براي راه‌اندازي اين سرويس جديد بايد با مراجعه به شركت مربوطه فرم‌هاي لازم را تكميل مي‌كردند.
3G و 4G و 5G
نه سال بعد از معرفي 2G و در آغاز هزاره‌ي جديد ميلادي، نسل سوم شبكه‌ي تلفن همراه در ژاپن رونمايي شد. 3G در خصوص كيفيت تماس صوتي يا پيامك تفاوتي با 2G نداشت اما در يك زمينه بسيار برتر از آن بود. سرعت انتقال داده در نسل سوم به 7.2 مگابايت بر ثانيه مي‌رسيد (تقريباً هفت برابر). مزيت ديگر 3G آنتن‌دهي بهتر بود و مشتركين از هر نقطه‌اي مي‌توانستند به آن دسترسي داشته باشند. به خاطر اختلافي كه 3G در سرعت انتقال داده نسبت به نسل قبل داشت بستر ارائه‌ي امكانات و خدمات تازه‌اي مثل ويديو كنفرانس، تماشاي آنلاين ويديو و تماس آنلاين در اين دوره براي مشتركين مهيا شد. بين نسل سوم و چهارم هم ميتوان از سه مرحله نام برد، 3.5G، 3.75G و 3.95G كه گاهي از آن با عنوان 4G LTE هم ياد ميشود چون مقدمه‌ي اصلي ورود به نسل چهارم بود. زمزمه‌هاي ورود نسل سوم به ايران از سال 1388 شكل مي‌گيرد و تا سال 90 بخش زيادي از برنامه‌ي ايجاد زيرساخت‌هاي 3G عملي ميشود.
نسل چهارم شبكه‌ي تلفن همراه در سال 2009 و در استكهلم معرفي ميشود. سرعت انتقال داده در 4G تا 1 گيگابايت بر ثانيه هم ميرسد. از نظر رمزگذاري و امنيت هم از 3G برتر است. با سرعت بالا و زمان پاسخ‌گويي پايين، اگر نسل سوم را دوره‌ي مطلوب ارتباطات ويديويي آنلاين بدانيم نسل چهارم را بايد دوره‌ي مطلوب رشد بازي آنلاين دانست. خدمات 4G در ايران براي اولين بار از سال 93 توسط ايرانسل به مشتركين ارائه گرديد.
تعيين مبدا و خاستگاه نسل پنجم چندان كار ساده اي نيست چراكه در همه جاي دنيا دانشمندان و موسسات در حال تحقيق و آزمايش درباره‌ي آن بودند. اولين بار سازمان ناسا در سال 2008 براي رسيدن به آن اقدام كرد و پس‌ازآن كره جنوبي، انگليس، ژاپن، چين و بسياري از كشوهاي ديگر دنيا در آن سرمايه گزاري كردند و هركدام از اين كشورها ممكن است خود را اولين ارائه‌دهنده‌ي 5G قلمداد كنند. درهرصورت كره‌ي جنوبي اولين كشوري بود كه در سال 2019 ادعا كرد براي نخستين بار اين تكنولوژي را پياده كرده است اگرچه ادعاي او از سوي كشورهاي رقيب رد شد.
5G چيست؟
تعريف دقيق 5G هم تا حدي مورد بحث بوده است در گزارش 2018 GSMA دو ديدگاه درباره‌ي تكنولوژي 5G وجود دارد تعريف اول ميگويد 5G تكنولوژي جديدي است كه در آن از همه مشخصه‌هاي كاربردي نسل‌هاي قبل يعني 3G، 2G و 4G براي ساخت سيستمي با عملكرد بهتر از 4G استفاده شده است. تعريف دوم ميگويد 5G تكنولوژي استفاده از نسل جديد امواج راديويي در شبكه‌ي تلفن همراه است.
بر خلاف نسل‌هاي قبل 5G مي‌تواند باهر فركانسي كار كند كه اين مسئله باعث به وجود آمدن سه نوع كانال متفاوت با پهناي باند محدود، پهناي باند متوسط و پهناي باند وسيع ميشود. پهناي باند محدود (پايين) از امواجي با فركانس 2GHz استفاده مي‌كند كه همان امواج مورد استفاده در تلويزيون‌هاست. بااينكه امواج پهناي باند پايين تا فاصله‌ي زيادي مخابره مي‌شوند اما كندتر هستند چراكه كانال وسيعي براي استفاده از آن وجود ندارد و بسياري از آن كانال‌ها هم‌اكنون در تكنولوژي 4G در حال استفاده است. پهناي باند متوسط از امواجي بين 2 تا 10GHz استفاده مي‌كند كه شبيه امواج به‌كاررفته در واي فاي هاست و حدوداً 800 متر از دكل مخابراتي را تحت پوشش قرار مي‌دهد، اكثر كشورهاي دنيا وقتي از ارائه‌ي خدمات 5G صحبت مي‌كنند همين پهناي باند متوسط مد نظرشان است. پهناي باند وسيع (بالا) از امواج ميلي‌متري بهره مي‌گيرد كه فقط 200 متر برد دارد اما با وجود اينكه ناحيه بسيار محدودتري را پوشش مي‌دهد، سرعت انتقال داده در آن به شدت بالاتر است. پيش از اين امواج ميلي‌متري در ايستگاه‌ها مخابراتي و فرايندي كه به آن دورگشت (backhaul) مي‌گويند مورد استفاده قرار مي‌گرفت، مثلاً در فيلم‌برداري زنده با كيفيت بالا دوربين داده‌ها را از طريق اين امواج به يك اتوموبيل ارسال مي‌كرد و سپس از آن ماشين كه نقش يك ايستگاه مخابراتي را داشت آن داده‌ها را براي شبكه ارسال مي‌كردند. از اين امواج تابه‌حال براي استفاده در ديوايس‌هاي عمومي استفاده نشده بود.
پس به طور كلي بايد گفت 5G در سه جنبه وضعيت شبكه‌هاي تلفن همراه را متحول كرده است.
1. پهناي باند وسيع‌تر كه سرعت انتقال داده را افزايش مي‌دهد
2. سرعت پاسخ‌گويي (latency) پايين‌تر
3. قابليت اتصال تعداد خيلي بيشتري از ديوايس‌ها به آن
در 5G رمزگذاري داده‌ها OFDM ناميده ميشود كه تا حدي شبيه به 4G است با اين تفاوت كه اگر در هردو از يك نوع موج استفاده كنيم اصلاحات صورت گرفته در رمزگذاري داده‌ها باعث ميشود 5G سي درصد سريع‌تر باشد. جداي از بحث رمزگذاري چيزي كه باعث ميشود 5G سرعت بسيار بالايي داشته باشد استفاده از كانال‌هاي وسيع‌تري از 4G است.
سيستم راديويي كه 5G از آن استفاده مي‌كند و با عنوان 5G-NR شناخته ميشود هماني نسيت كه در تكنولوژي 4G از آن استفاده مي‌شد اما در مرحله‌ي اول ارائه‌ي 5G ديوايس‌ها (مخصوصاً در ايالات متحده) براي اتصال اوليه به 5G نياز دارند تا از 4G استفاده كنند كه به اين نياز اوليه NSA يا non- stand alone گفته ميشود. مرحله بعدي 5G ارائه‌ي SA خواهد بود كه ديگر در آن براي اتصال اوليه به 4G نيازي نيست.
تبليغ تلويزيوني و كمپين تبليغاتي موفقيت خود را از عوامل مختلفي كسب مي‌كنند. از خلاقيت در تبليغات گرفته تا شناخت درست مشتري. ماهيت يك تبليغ موفق تنها در سودآوري كوتاه مدت آن نيست بعضي از تبليغات با دوام تا سال‌ها در ذهن مخاطبان مي‌مانند. داشتن يك تيم بازاريابي قوي مي‌تواند مسير رسيدن به اهداف را كوتاه‌تر كند.
چرا 5G
5G هم مثل هر تكنولوژي جديد ديگري مخالفاني دارد كه ميتوان آن‌ها به دو دسته تقسيم كرد، دسته‌ي اول نگران مضر بودن امواج آن هستند و دغدغه‌ي سلامت عمومي دارند اما آنچه درباره‌ي مضر بودن اين امواج گفته ميشود در حد شايعه است و تاكنون هيچ بررسي علمي آسيب‌زا بودن اين امواج را ثابت نكرده است. دسته‌ي دوم اما اذعان دارند كه 5G فراتر از نياز روزمره است و مي‌گويند چه كسي به سرعت دانلود تا 20 گيگابايت بر ثانيه نياز دارد و آيا اساساً 5G ارزش اين مقدار سرمايه‌گذاري را دارد يا نه در پاسخ بايد گفت مجموع امكاناتي كه 5G در اختيار ما مي‌گذارد همان چيزي است كه در بسياري از فيلم‌هاي علمي-تخيلي به عنوان تصويري از آينده‌ي بشر به ما ارائه شده است. براي آن‌ها كه به دنبال تكنولوژي‌هاي جديد نيستند بايد بگوييم از نظر كيفيت تماس و اينترت 5G خدمات بهتري ارائه مي‌دهد و كيفيت تماس و اينترنت در آن كاملاً باثبات است؛ اما براي كساني كه به دنبال كشف امكانات و دريچه‌هاي جديدي هستند كه اين تكنولوژي به روي انسان مي‌گشايد بايد گفت 5G مقدمه‌اي براي استفاده از تكنولوژي‌هاي تازه‌ي ديگري مثل اينترنت اشياء، واقعيت افزوده، واقعيت مجازي، اشتراك عظيم داده‌ها و رانندگي اوتوماتيك خودرو است. 5G امكان بهره‌مندي عموم مردم از اين امكانات را فراهم مي‌كند و در كل نه تنها انقلابي در صنعت شبكه‌هاي تلفن همراه محسوب ميشود بلكه دوازه‌اي براي ورود به عصر جديدي از تمدن بشري است.
منبع: آژانس تبليغاتي كوشا